28 lipca Światowym Dniem Wirusowych Zapaleń Wątroby

W 2010 r. Światowa Organizacja Zdrowia uznała wirusowe zapalenia wątroby (WZW) za jedno z największych zagrożeń epidemiologicznych XXI wieku, ustanawiając 28 lipca Światowym Dniem Wirusowych Zapaleń Wątroby (World Hepatitis Day).

Przyczyną WZW, czyli wirusowego zapalenia wątroby są zakażenia wirusami przeważnie typu A, B, C, i E, z których za najgroźniejsze uznaje się przenoszone przez krew wirusy typu B (HBV) i C (HCV), podczas gdy wirusy typu A (HAV) i E (HEV) szerzą się drogą pokarmową oraz przez kontakt z osobami zakażonymi.

Światowa Organizacja Zdrowia szacuje, że na świecie żyje około 325 milionów osób z przewlekłym zapaleniem wątroby typu B i C, z czego 2 850 000 ludzi zostało zakażonych w 2017 roku. 80% osób żyjących z wzw nie ma profilaktyki, badań i leczenia. Znaczna liczba osób przewlekle zakażonych HCV rozwija marskość lub raka wątroby, a około 399 000 ludzi umiera każdego roku z tego powodu. Leki przeciwwirusowe mogą wyleczyć obecnie ponad 95% osób z zakażeniem wirusem zapalenia wątroby typu C, zmniejszając tym samym ryzyko zgonu z powodu tych ciężkich i odległych powikłań. Dlatego WHO wzywa do podjęcia działań na rzecz wzrostu świadomości choroby w społeczeństwie, poprawy profilaktyki oraz diagnostyki WZW.

Działania uświadamiające i potrzeba sprawnego wykrywania zakażeń jest szczególnie ważna w przypadku WZW-B i WZW-C, gdyż zakażenia HBV i HCV często przebiegają w sposób utajony, przez lata skrycie niszcząc wątrobę, prowadząc do zwłóknienia oraz marskości wątroby i niekiedy do raka wątrobowokomórkowego.

W Polsce liczba osób przewlekle zakażonych HBV i HCV szacowana jest odpowiednio na około 350 tys.(WZW-B) i 200 tys. (WZW-C). Do zakażeń HBV i HCV dochodzi przez kontakt z krwią osoby zakażonej lub skażonymi nią preparatami leczniczymi i narzędziami zabiegowymi. Szacuje się, że w Polsce blisko 70% zakażeń jest następstwem zabiegów medycznych. Ponad połowa osób zakażonych przewlekle tymi wirusami jeszcze nie wie o swojej chorobie!

Profilaktyka WZW-B polega na stosowaniu szczepienia ochronnego i przecięciu dróg szerzenia się wirusa. Szczepienie przeciw WZW-B jest wyjątkowo skuteczną formą profilaktyki, dostępną w Polsce dla każdego dziecka już w pierwszej dobie po urodzeniu. Nie ma natomiast szczepienia przeciw WZW-C. Z tego względu ważne jest zapobieganie nowym zakażeniom HCV oraz szybka identyfikacja i leczenie osób przewlekle zakażonych. Jest to możliwe dzięki nowoczesnym terapiom zakażeń HCV z użyciem leków o bezpośrednim działaniu przeciwwirusowym (DAAs). W odróżnieniu od terapii interferonowych nowoczesne leki DAA są bardziej skuteczne, lepiej tolerowane przez chorych, a kuracja trwa krócej i prowadzi do całkowitej eliminacji HCV z organizmu. W przypadku WZW-B dostępne terapie ograniczające replikację wirusa (NAs) opóźniają postęp choroby, jednak nie zapewniają trwałej eradykacji HBV z organizmu.

Jak można się uchronić przed WZW?

Stosowanie szczepienia przeciw WZW-B i WZW-A zapewnia skuteczną ochronę, dlatego warto się zaszczepić. Natomiast przed WZW‑C nie ochroni nas żadna szczepionka, więc musimy świadomie chronić się sami. Jak to zrobić? Przede wszystkim unikać ryzyka kontaktu z krwią innych osób. W lecznictwie obowiązują procedury ograniczające zakażenia krwiopochodne, ale zawsze warto motywować personel do ścisłego ich przestrzegania. Coraz częściej poddajemy się również zabiegom kosmetycznym i upiększającym podczas których dochodzi do przekłucia skóry, usuwania naskórka, wprowadzania pod skórę preparatów ujędrniających lub barwiących.

Pamiętajmy, że każdy taki zabieg naruszający ciągłość skóry przeprowadzony niesterylnym instrumentem lub z użyciem preparatu, który miał kontakt z krwią innej osoby stanowi potencjalne ryzyko zakażenia HBV i HCV.