Symbolika Świąt Wielkanocnych

Wszyscy Chrześcijanie przeżywają obecnie Święta Wielkanocne – najważniejsze święta w kalendarzu katolickim. Oprócz liturgii odprawianej w tych dniach w kościołach, ludzie przyozdabiają świątecznie swoje mieszkania. Pisanki, bazie, króliczek, kurczaczki, baranek to nieodłączne atrybuty Świąt Zmartwychwstania Pańskiego. Niewiele osób rozumie jednak symbolikę różnych elementów, czy zwyczajów. Dziś chcemy pokrótce ją przybliżyć.

Błogosławieństwo pokarmów, zwane powszechnie święconką lub święconym, szczyci się długim rodowodem. Początki tego chrześcijańskiego obrzędu sięgają VIII wieku, w Polsce pierwsze praktyki odnotowano w XIV stuleciu. Dzisiaj w koszykach niesionych do poświęcenia znaleźć można przede wszystkim jajka, chleb, sól, kiełbaskę, jednak niektórzy do koszyków wkładają również inne produkty, podobno w większych miastach zdarzają się nawet hamburgery od Mc Donalda.

Warto jednak pamiętać, że dobór potraw w koszyku nigdy nie był przypadkowy. Od wieków każdy Boży dar symbolizował co innego, uznanego przez ludową jak i chrześcijańską tradycję. Zestaw tych darów się zmieniał, ograniczano ich ilość, aż pozostało tylko sześć, by ostatecznie powiększyć do siedmiu. Obecnie zestaw ten powinien zawierać: chleb, jajko, sól, wędlina, ser, chrzan, ciasto. Jest to skład koszyka przyjęty w okresie wczesnego romantyzmu i obowiązuje do dziś. Potraw w koszyku może być więcej, ale siedem powinno się w nim znaleźć. Symbolizują bowiem treść chrześcijaństwa:

Chleb we wszystkich kulturach ludzkości był i jest pokarmem podstawowym, niezbędnym do życia. Gwarantował dobrobyt i pomyślność. Wśród chrześcijan zawsze był symbolem nad symbolami - przedstawia bowiem Ciało Chrystusa.

Jajko jest dowodem odradzającego się życia, symbolem zwycięstwa nad śmiercią. Tę symbolikę rozpowszechnili w Polsce niemieccy zakonnicy. Od setek lat uważano, że jajko jest siłą przeciwdziałającą złym duchom i mocom. Pięknie zdobione jajka były ulubionym podarunkiem dla bliskich i przyjaciół. Oznaczały dobre życzenia i serdeczne uczucia.

Sól to minerał życiodajny, dawniej posiadający moc odstraszania wszelkiego zła. Bez soli nie ma życia. To także oczyszczenie, samo sedno istnienia i prawdy.

Wędlina zapewnia zdrowie i płodność, a także dostatek, bo przecież dawniej nie każdy mógł sobie pozwolić na ten szczególny pokarm. Kiedyś był to choćby plaster szyneczki, a od XIX wieku słynna polska kiełbasa.

Ser jest symbolem zawartej przyjaźni między człowiekiem a siłami przyrody, a przede wszystkim stanowi gwarancję rozwoju stada zwierząt domowych.

Chrzan zawsze był starym ludowym znamieniem wszelkiej siły i fizycznej krzepy. Współdziałając z innymi potrawami zapewniał ich skuteczność.

Ciasto do koszyka ze święconką weszło ostatnie, jako symbol umiejętności i doskonałości - zapewne głównie jako popis domowych gospodyń.

Koszyk winien być z wikliny, słomy lub sosnowych łubów. Wyścielony serwetą, ozdobiony bielą koronek i zielenią bukszpanu lub gałązek borówki, był wyrazem wielkiej radości. Radością trzeba się podzielić podczas wielkanocnego śniadania. I to w znaczeniu symbolicznym jak też dosłownym.

Baranek - najbardziej znamienny symbol świąt wielkanocnych — wśród chrześcijan uosabia zwycięstwo Chrystusa, który jak ofiarny baranek oddał swoje życie za ludzi, by następnie zmartwychwstać i odnieść zwycięstwo nad grzechem, złem i śmiercią.