Skuteczna nauka – o czym pamiętać?

Pytania o skuteczne metody nauki pojawiają się rok po roku, a zadają je tak uczniowie, jak i rodzice oraz nauczyciele. Wszystkim zależy, aby uczniowie, dzieci i młodzież poradziły sobie na sprawdzianach, egzaminach, a później na studiach. Szkoła powinna przygotować dzieci na trudy czekające je na dalszych etapach kształcenia. W jaki sposób można pomóc dziecku osiągnąć najlepsze efekty w nauce?

To, czy dziecko osiągnie sukces, w dużej mierze zależy od niego samego. Niewątpliwie ważnym elementem, a właściwie podstawowym, jest stworzenie optymalnego planu nauki. Wielu nauczycieli rekomenduje odrabianie zadań i przygotowywanie się do niezapowiedzianych kartkówek z dnia na dzień. Niestety takie działania nie zawsze są możliwe, zwłaszcza jeśli uczeń kończy lekcje w późnych godzinach popołudniowych. Na początku jesieni i późną wiosną nie jest to aż tak uciążliwe, lecz w miesiącach zimowych, kiedy zmrok zapada około godziny szesnastej, trudno wymagać od ucznia, który marzy już tylko o jedzeniu i odpoczynku, większej aktywności umysłowej. Dlatego harmonogram samodzielnej nauki w domu powinien być elastyczny i zmieniać się w zależności od indywidualnych czynników.

Niezwykle ważne jest, aby zapewnić dziecku ciszę i spokój, ilekroć odrabia lekcję. Jeżeli uczeń ma młodsze rodzeństwo, które jeszcze nie uczęszcza do szkoły, w pierwszej kolejności powinniśmy porozmawiać z młodszymi dziećmi, aby nie rozpraszały starszych. Jeżeli natomiast młodsze dzieci mają swoje własne prace domowe, dobrze by było pomyśleć o zsynchronizowaniu czasu na naukę starszego rodzeństwa i młodszego. Ważne jest miejsce nauki. Biurko lub stół z fotelem biurowym powinny pomóc uczniowi zachować prawidłową postawę ciała. Biurko powinno być wyposażone w lampę, która nie męczy oczu.

Praca umysłowa jest bardzo ciężka, dlatego podczas wykonywania trudniejszych zadań dziecko może odczuwać zmęczenie i głód. Nauka z pustym żołądkiem do niczego nie prowadzi. Kiedy uczeń wraca ze szkoły i planuje zasiąść od razu do książek, niech najpierw uzupełni kalorie i wzmocni się ciepłym posiłkiem, a przy dłuższej sesji niech pokrzepi się czymś słodkim na przykład owocem lub przekąską wielozbożową. Równie ważne jest regularne uzupełnianie płynów. Woda mineralna lub świeży i wspaniale odświeżają umysł.

Absolutnie nie wolno nie doceniać roli odręcznie robionych notatek. Chociaż wydawałoby się, że pochłaniają mnóstwo czasu, w rzeczywistości są fantastyczną okazją, by uporządkować wiedzę z książek i zeszytów, ubierając ją w swój własny język. Musimy bowiem pamiętać, że ulubionym sposobem nauczania wciąż jest wymaganie od uczniów, aby przepisywali duże partie akapitów z podręczników. Niestety ten sposób może skutkować negatywnymi nawykami, którymi dziecko nasiąknie i będzie chętnie praktykować w dorosłym życiu. Mianowicie będzie oczekiwać prostych rozwiązań, które ktoś wyłoży mu na talerz. Książki, podręczniki szkolne zeszyty, ćwiczenia, materiały dodatkowe są niewątpliwie skarbnicą wiedzy, lecz nic nie gwarantuje tak efektywnego zapamiętywania i rozumienia materiału jak trening oko-mózg-dłoń. Dlaczego? Kiedy aktywujemy obszary mózgu odpowiedzialne za czytanie, słuchanie, rejestrowanie i analizowanie, tworzą się nowe połączenia, co za tym idzie, mózg lepiej przyswaja, lepiej się koncentruje, lepiej zapamiętuje i lepiej rozumie.

Jeśli mówimy o skutecznej nauce, nie obejdzie się bez punktu zwanego weryfikacją wiedzy. O co chodzi? Po każdej sesji nauki warto przepytać dziecko z tego, ile się nauczyło. Nie chodzi o to, aby stresować ucznia, lecz aby pomóc mu nauczyć się opowiadać o tym, czego się dowiedział. Weryfikacja wiedzy może być niezwykle skuteczna, jeśli w parze z nią idzie korygowanie na bieżąco błędów dziecka. Tuż przed ważną kartkówką lub sprawdzianem można zachęcić dziecko do spotkania się z kolegami z klasy w celu omówienia materiału. Każda okazja do wymiany myśli i wspólnego rozwiązywania problemu wspomaga proces nauczania, porządkuje wiedzę, segreguje i pomaga jej się „uleżeć”.