Młodzież z Izraela porządkowała cmentarz żydowski w Zambrowie

W ostatni poniedziałek wakacji, 28 sierpnia do Zambrowa przyjechała grupa młodzieży z Izraela. Byli to uczniowie XI klasy Szkoły Religijnej z Beit Shean Vally. Głównym powodem ich wizyty w naszym mieście był zlokalizowany tu cmentarz żydowski oraz zambrowskie korzenie dwóch uczennic. Dziadkowie dwóch młodych dziewczyn pochodzili z Zambrowa, skąd w okresie wojennym zostali zesłani na Syberię. Dopiero później trafili do Izraela. Dla nastoletnich potomków polskich Żydów podróż do kraju przodków to element obowiązkowego wychowania patriotycznego. W trakcie takich podróży młodzież odwiedza miejsca zagłady, cmentarze i jeździ do miast, z których wywodzą się ich przodkowie. Ponadto młodzież z Izraela znalazła stronę internetową poświęconą zambrowskiemu kirkutowi, która dostępna jest pod adresem www.kirkut.zambrow.org.

- „Zadzwoniono do mnie, że delegacja młodzieży z Izraela wybiera się do Polski i chce odwiedzić Zambrów, ponieważ na stronie internetowej znaleźli informację o cmentarzu żydowskim w Zambrowie” – powiedział nam burmistrz Zambrowa Kazimierz Dąbrowski

Do obowiązków gospodarzy miasta należało zapewnienie młodzieży z Izraela narzędzi do porządkowania terenu cmentarza. Przez niemal 2 godziny młodzi Żydzi sprzątali, grabili, wycinali dziko rosnące krzewy i odkopywali zasypane ziemią macewy. Sporo czasu poświęcili na odczytywanie inskrypcji, które znajdują się na macewach. Młodzież dokonała dokładnej inwentaryzacji. Niestety, nie znalazła żadnych grobów swoich przodków.

Burmistrz Dąbrowski powiedział, że harmonogram młodzieży z Izraela był dość napięty, dlatego nie mogli spędzić więcej czasu w Zambrowie. Po wizycie w naszym mieście wycieczka udała się do Treblinki.

W Zambrowie przed wojną Żydzi stanowili połowę ludności miasta. Obecnie, z wyjątkiem zaniedbanego cmentarza nie ma po tym śladu. Cmentarz żydowski w Zambrowie powstał na początku XIX wieku, położony jest przy ul. Łomżyńskiej. Zajmuje około 2,6 hektara. Najstarszy zidentyfikowany nagrobek pochodzi z 1829 roku. W latach 90-tych znajdowało się tu jeszcze około 200 zachowanych macew, które w większości wykonane są z głazów narzutowych i posiadają ciekawe inskrypcje, część - polichromowanych. Wg znawców pod tym względem zambrowski kirkut jest jednym z ciekawszych w regionie. Niestety cmentarz od lat niszczeje.

Obecnie zambrowski kirkut jest pod zarządem miasta Zambrowa. Burmistrz podkreśla, że tak naprawdę nadal jest własnością Żydów. Do tej pory samorząd Zambrowa od czasu do czasy przeprowadzał jedynie sprzątanie terenu cmentarza. Jednak od lat nie prowadzone były żadne prace renowacyjne. Dlatego Urząd Miasta w Zambrowie aktualnie nawiązuje kontakty z Fundacją Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego, w sprawie o objęcia ochroną i zagospodarowaniem zambrowskiego kirkuta przez tą Fundację.