Upamiętnią Żołnierzy poległych we wrześniu 1939 roku w miejscowości Czarnowo-Undy

- Gdy dwa lata temu podczas prac ekshumacyjnych na cmentarzu w Kołakach Kościelnych odnaleźliśmy szczątki nieznanego polskiego żołnierza z 1939 roku, obecny podczas prac pan Franciszek Głębocki z Szumowa, powiedział nam: „tu jest taka jedna pani, która szuka swojego ojca, co zginął koło Kołaków Kościelnych”. Po takich słowach, tej sprawy nie można było zostawić bez wyjaśnienia, dlatego w niedługim czasie odwiedziliśmy panią Lucynę Rupińską, która opowiedziała nam historię swojego ojca i potwierdziła, że wciąż poszukuje jego grobu. Z rozmowy wynikało, że ojciec pani Lucyny – Franciszek Cieśluk z Czerwina, rzeczywiście poległ we wrześniu 1939, ale stało się to w Undach, położonych 3 km od Kołak Kościelnych - opowiada Dariusz Szymanowski ze Stowarzyszenia "Wizna 1939". - Pojechaliśmy tam w poszukiwaniu grobu. W trakcie tego rekonesansu okazało się, że w wiosce, na rozstaju dróg, stoi kamienny pomnik upamiętniający żołnierzy 3. Pułku Strzelców Konnych z Wołkowyska. Pomnik, a może grób polskich żołnierzy? Tego jeszcze wtedy nie wiedzieliśmy. Wiadomo już jednak było, że to właśnie w tym miejscu miejscowa ludność pochowała we wrześniu 1939 roku sześciu polskich żołnierzy – według napisu na pomniku – z 3. Pułku Strzelców Konnych z Wołkowyska, wśród nich Franciszka Cieśluka. Jednocześnie, gdy zobaczyłem ten kamienny pomnik, przypomniałem sobie, że chyba już kiedyś w tym miejscu byłem… Istotnie, kilka lat temu przyprowadził mnie tam Ignacy Śmigielski, historyk, który wskazywał mi to miejsce, jako jedno z wielu na tym terenie „do wyjaśnienia”. Ignacy Śmigielski jest regionalistą, który od lat zajmuje się zbieraniem informacji o historii tych terenów. Gdy się z nim skontaktowałem okazało się, że w swoim archiwum posiada kilka relacji mieszkańców Und, zarejestrowanych kilkadziesiąt lat temu, pamiętających tamte wrześniowe wydarzenia. Co więcej, wśród jego rozmówców byli ci, którzy pochowali polskich żołnierzy w przydrożnej mogile. To dzięki ich wspomnieniom mogliśmy poznać nazwiska poległych.

- Ta smutna skądinąd historia znalazła swoje pozytywne zakończenie: córka, po latach poszukiwań, odnalazła miejsce spoczynku swojego ojca. Potwierdza się przy tym – co dla nas nie jest żadnym zaskoczeniem – że chociaż od zakończenia wojny upłynęło już 80. lat, ludzie wciąż poszukują swoich bliskich, i co najważniejsze, odnajdują informacje o nich, a niekiedy nawet poznają ich miejsca spoczynku. Dla nas ta historia pokazuje także, że warto być wytrwałym i konsekwentnym w działaniu oraz że nasze poszukiwania są potrzebne, i niczym „efekt domina”, przynoszą czasem niespodziewane efekty. I niech tak pozostanie… Chwała bohaterom! - powiedział Dariusz Szymanowski ze Stowarzyszenia "Wizna 1939".