Odsłonięto pamiątkową tablicę na cmentarzu żydowskim w Zambrowie

Tablica upamiętniająca społeczność żydowską z Zambrowa z okresu przedwojennego została odsłonięta na terenie cmentarza żydowskiego przy ul. Łomżyńskiej.

Wczoraj (14 sierpnia) na cmentarzu żydowskim w Zambrowie w obecności przedstawicieli władz Zambrowa, społeczności żydowskiej, katolickiej, a także mieszkańców Zambrowa i gości z Warszawy oraz Stanów Zjednoczonych odbyło się uroczyste odsłonięcie tablicy pamiątkowej ufundowanej przez The Matzevah Foundation oraz Michael H. Traison Fund for Poland.

Pamiątkowa tablica poświęcona jest pamięci 3000 Żydów, którzy w okresie przedwojennym stanowili 50% mieszkańców naszego miasta. Pomnik usytuowany został na terenie zambrowskiego kirkutu tuż przy wejściu na cmentarz od strony ul. Łomżyńskiej. Fundatorami tablicy jest The Matzevah Foundation oraz Michael H. Traison Fund for Poland.

- "Czuję satysfakcję, że na cmentarzu żydowskim, który był zapomniany, a był przedmiotem trosk samorządu miasta Zambrowa zaczyna się coś dziać. Myślę, że inicjatywa Fundacji Matzevah ze Stanów Zjednoczonych, która ufundowała tablicę pamiątkowa i będzie pracowała na miejscu przez kilka dni, jest jaskółką, nadzieją, że ten cmentarz będzie w jakiś sposób uporządkowany i będzie stanowił chlubę dla Zambrowa. Miasto ma swój udział w tym przedsięwzięciu. Na miejscu pracują zambrowscy wolontariusze, więźniowie i służby porządkowe. Wspólnymi siłami pracujemy nad zagospodarowaniem tego cmentarza." - powiedział nam Burmistrz Zambrowa Kazimierz Dąbrowski.

Biorący w uroczystości udział goście jednogłośnie mówili, że wydarzenie związane zarówno z rozpoczętymi pracami nad zagospodarowaniem terenu cmentarza jak i odsłonięciem pamiątkowej tablicy jest ważne zarówno dla społeczności żydowskiej jak i mieszkańców Zambrowa.

- "Jest to dla nas uroczystość w sumie radosna, ponieważ udało się w końcu coś zrobić. W Polsce jest 1200 takich cmentarzy żydowskich i naprawdę jako przedstawiciele społeczności żydowskiej w Polsce jesteśmy bardzo wdzięczni wszystkim osobom, które mogą nam pomóc zadbać o te cmentarze. Niestety po wojnie zabrakło opiekunów tych szczególnych miejsc, gdzie spoczywają szczątki ludzi. Niestety to co dzisiaj mamy w Zambrowie to jest tylko ten cmentarz, najbliższa gmina żydowska jest w Warszawie, parę osób mieszka w Białymstoku, także w porównaniu z przeszłością, gdzie w Zambrowie mieszkało od trzech do czterech tysięcy żydów jest niesamowitym znakiem przestrogi i wspomnieniem o wojnie." - mówiła w trakcie uroczystości Monika Krawczyk Dyrektor Fundacji Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego w Warszawie.

W trakcie uroczystości głos zabrał także dr Andrzej Zawistowski Dyrektor Biura Edukacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej.

- "Niezmiernie dla mnie ważny jest ten moment, który ma tutaj miejsce. W końcu lat 90. uruchomiliśmy stronę internetową o zambrowskim kirkucie. Liczyliśmy, że kiedyś do tego dojdzie. Musimy pamiętać, że przez 150 lat społeczność żydowska była częścią tego miasta. To kilkaset metrów stąd urodził się Naczelny Askenazyjski Rabin Izraela Szlomo Goren. Ale chciałbym przypomnieć dlatego jeszcze jedną postać, która jest bardzo mało znana, ale jest symbolem tej społeczność żydowskiej mieszkającej w Zambrowie. Doktor Benedykt Grunwald, lekarz pochodzący właśnie z tej społeczności żydowskiej z Zambrowa w 39 roku udzielał pomocy rannym polskim żołnierzom, którzy walczyli tutaj z Niemcami. W czasie II Wojny Światowej był żołnierzem Armii Krajowej, największej podziemnej armii w Europie. Nosił pseudonim Odważny, to wiele mówi. Kiedy skończyła się wojna, odtwarzał gminę żydowską, ona znowu tu zaczęła istnieć, ale gdy okazało się, że nikt nie wraca, nie ma Żydów w Zambrowie, podjął decyzję by tę gminę rozwiązać. Symbolicznie ostatnią decyzją rozwiązującej się gminy żydowskiej w Zambrowie było przekazanie materiałów, które miały posłużyć remontowi synagogi w Zambrowie, na potrzeby budowy kościoła katolickiego w Zambrowie. Pokazuje to jak bardzo te dwie społeczności, różne, odległe, współdziałały ze sobą. Mam nadzieję, że ten kamień będzie przypominał nie tylko o śmierci, ale również o współżyciu dwóch ważnych społeczności w tym mieście." - opowiadał o dziejach Gminy Żydowskiej w Zambrowie dr Andrzej Zawistowski.

Na zakończenie uroczystości rabin Sata Wojciechowski i Prałat Jerzy Samsel z parafii Trójcy Przenajświętszej odczytali słowa psalmów oraz modlitwę za zmarłych i pochowanych na cmentarzu. Po krótkiej modlitwie przedstawiciele władz, społeczności żydowskiej, instytucji, służb mundurowych zapalili pod pamiątkową tablicą znicz i złożyli kwiaty.

Przypominamy, że od poniedziałku grupa wolontariuszy ze Stanów Zjednoczonych prowadzi prace porządkowe na terenie cmentarza. W trakcie prac wycinane są zarośla w celu odkrycia zarośniętych macew. Jest to pierwszy etap projektu rewitalizacji zambrowskiego kirkutu. Według zapowiedzi fundatorów pamiątkowej tablicy, w 2013 roku cmentarz zostanie ogrodzony nowym płotem. Zagraniczni goście w Zambrowie przebywać będą do końca bieżącego tygodnia.

Polecamy:
:: Wolontariusze z USA porządkują zambrowski kirkut
:: Od jutra wolontariusze z USA będą porządkować zambrowski kirkut
:: Zakończył się remont cmentarza żołnierzy radzieckich
:: Trwa remont cmentarza radzieckiego
:: Miasto wyremontuje Cmentarz Żołnierzy Radzieckich
:: Z okazji Dnia Zwycięstwa...
:: Wizyta uczniów z Izraela w Zambrowie
:: Młodzież z Izraela porządkowała cmentarz żydowski w Zambrowie