Jak uzyskać emeryturę lub rentę z Polski i Ukrainy?

Jeśli pracowałeś w Polsce i na Ukrainie i chcesz się ubiegać o emeryturę lub rentę, sprawdź, jakie korzyści wynikają dla Ciebie z umowy o zabezpieczeniu społecznym między Polską i Ukrainą.

W ubiegłym roku w województwie podlaskim pracowało 9 688 obcokrajowców. Dzisiaj ubezpieczonych w ZUS w Białymstoku jest już 13 105 cudzoziemców. Liczba obywateli obcych państw, którzy podjęli pracę na terenie naszego województwa lub zaczęli prowadzenie u nas działalności gospodarczej wzrosła o 3 417 osób, czyli ponad 35%. Tradycyjnie od kilku lat tuż po Białorusinach najliczniejszą grupą są Ukraińcy, którzy w województwie podlaskim stanowią 40% wszystkich płacących składki na ubezpieczenie społeczne cudzoziemców. Rok temu zarejestrowanych było ok. 3,7 tysięcy pracowników z Ukrainy, dzisiaj jest ich już 5,3 tys. 

Zapisy umowy, która weszła w życie w styczniu 2014 r., mówią o tym, że osoba, która pracowała i podlegała ubezpieczeniom społecznym w Polsce i Ukrainie, emeryturę może uzyskać zarówno z Polski, jak i z Ukrainy.Oczywistym jest, że osoba ta musi spełnić warunki wymagane do nabycia prawa do świadczenia w obydwu tych państwach. Jeśli do nabycia prawa do emerytury lub renty przepisy danego państwa wymagają posiadania określonej długości okresów ubezpieczenia, instytucja ustalająca uprawnienia do świadczeń w danym państwie uwzględnia również okresy przebyte w drugim państwie - stronie umowy. Co ważne okresy te nie mogą się pokrywać. 

Nie jest więc prawdą, że polski ZUS będzie finansował emerytury i renty obywateli Ukrainy za okresy pracy na terenie ich macierzystego kraju. Polsko-ukraińska umowa o zabezpieczeniu społecznym została zawarta na analogicznych zasadach jak inne tego typu dwustronne umowy zawarte przez stronę polską. Zapisy umowy ułatwiają otrzymanie emerytury lub renty, osobom, które pracowały legalnie w obydwu krajach zarówno Polakom jak i Ukraińcom. 

Podobne uprawnienie przysługuje Polakom mieszkającym na Ukrainie i w innych krajach, z którymi Polska zawarła umowy oraz na obszarze Unii Europejskiej i Europejskiego Obszaru Gospodarczego. 

Inną jest zasada sumowania okresów emerytalnych. Pozwala ona na uwzględnienie okresów zatrudniania przy nadaniu uprawnień np. do minimalnej emerytury. W takim przypadku zsumowane zostaną polskie i ukraińskie okresy pracy, ale - co bardzo istotne - wyrównanie świadczenia do kwoty minimalnej emerytury nastąpi od kwoty zsumowanych świadczeń wypracowanych w Polsce i na Ukrainie. Dzięki postanowieniom umowy możliwe jest transferowanie świadczeń dla osób pobierających ukraińską emeryturę czy rentę a obecnie mieszkających w Polsce, na ich rachunki bankowe w Polsce lub analogicznie świadczenie z Polski na rachunek bankowy na Ukrainie. 

Przykładowo: jeżeli obywatel Ukrainy przepracuje 15 lat w ojczyźnie i 10 lat w Polsce, osiągnie okres uprawniający do minimalnej emerytury (od 1 października w Polsce wynoszący 25 lat dla mężczyzn). Następnie zsumowane zostanie świadczenie wypracowane na Ukrainie. Warunkiem wypłaty minimalnej emerytury przez ZUS obywatelom Ukrainy jest ich stałe zamieszkanie na terytorium Polski.

Jeśli obywatel Ukrainy wystąpi w Polsce o emeryturę lub rentę, ale jego polski staż ubezpieczenia okaże się zbyt krótki, aby nabył prawo do polskiego świadczenia, wówczas zostaną przez ZUS doliczone ukraińskie okresy ubezpieczenia. Jeśli osoba pochodząca z Ukrainy już ma emeryturę lub rentę z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, a zamieszka na Ukrainie wypłata z Polski może wpływać na rachunek bankowy na Ukrainie. Nie trzeba też składać dwóch oddzielnych wniosków o emeryturę lub rentę, jeśli ktoś pracował w Polsce i na Ukrainie. Wniosek składa się tylko w państwie, w którym obecnie cudzoziemiec mieszka. 

Jak informuje Krupicka, pomimo dużych różnić w poziomie wynagrodzeń i świadczeń między poszczególnymi krajami, nie zaobserwowano masowego wykorzystywania tego mechanizmu do pobierania  wyższych świadczeń poza granicami kraju.