Inscenizacja historyczna bitwy o Zambrów [foto+video]

Kilkudziesięciu rekonstruktorów w niemieckich i polskich mundurach z okresu II Wojny Światowej, konie, broń, zabytkowe motocykle z koszem, czołg, efekty pirotechniczne i półgodzinne „przedstawienie” – niezapomniana lekcja historii. Tak wyglądała dzisiejsza inscenizacja historyczna bitwy o Zambrów.

Najbardziej widowiskowym wydarzeniem obchodów 79. rocznicy bitwy o Zambrów była jej inscenizacja historyczna, połączona z pokazem umundurowania i sprzętu. 

Widowisko przyciągnęło dzisiaj w okolice targowicy miejskiej przy ul. Wyszyńskiego w Zambrowie setki widzów. Gratulacje należą się organizatorowi wydarzenia - Stowarzyszeniu Historycznemu im. 71. Pułku Piechoty w Zambrowie. Było na co popatrzeć! Prawdziwe mundury, oryginalne rekwizyty, konie, zaangażowani emocjonalnie wykonawcy i efekty pirotechniczne. Wszystko dopracowane w najmniejszym szczególe.

W wydarzeniu udział wzięło 8 grup rekonstrukcyjnych: Grupa Rekonstrukcji Historycznej "Narew", 44. Pułk Piechoty Strzelców Legii Amerykańskiej, Grupa Rekonstrukcji Historycznej 9. Pułku Strzelców Konnych z Grajewa, GRH Johannesburg przy Stowarzyszeniu Historycznym Piska Pozycja Ryglowa, Szwadron Historyczny 9. Pułku Strzelców Konnych Biała Piska, Stowarzyszenie Sportowo-Jeździeckie im. 10. Pułku Ułanów Litewskich w Grabowie, Stowarzyszenie Kawaleryjne Podlaskiej Brygady Kawalerii w Kolnie, Stowarzyszenie Historyczne im. 71. Pułku Piechoty oraz aktorzy z Teatru Form Różnych z Zambrowa. Łącznie około 50 osób.

.

Narratorem podczas dzisiejszej inscenizacji był Sławomir Śledziewski, na co dzień dyrektor Gminnego Ośrodka Kultury w Szumowie. Opowiedział on historię działań wojennych związanych z bitwą o Zambrów. 

Bitwa o Zambrów - zarys
1. września 1939 r. zambrowski 71. Pułk Piechoty pod dowództwem ppłk. Adama Zbijewskiego musiał zdobywać Zambrów, czyli miasto, w którym polscy żołnierze przebywali przed wojną. Stało się tak, ponieważ przez Zambrów wiodła jedyna droga, którą oddziały 18. Dywizji Piechoty pod dowództwem pułkownika Kosseckiego mogły jeszcze wyjść z niemieckiego okrążenia. Należało więc zdobyć Zambrów. Po całonocnej wędrówce zmęczeni żołnierze przystąpili do walki. W walce brały udział trzy bataliony Pułku stacjonujące wokół Zambrowa.

I batalion kapitana Tadeusza Dworaka wyruszył z Sędziwuj, opanował cmentarz zambrowski i dotarł aż do Rynku (obecny Plac Sikorskiego), gdzie doszło do walk w centrum miasta. II batalion mjr. Stanisława Knapika wyszedł na skraj lasu pod Wądołkami, skąd miał nacierać na koszary w Zambrowie. A III batalion mjr. Jakuba Fobera atakował z rejonu Zakrzewa Starego. Zacięte natarcie żołnierzy III batalionu doprowadziło do zajęcia wsi Pruszki, Nagórk, wzgórza 133 i cmentarza żydowskiego, gdzie doszło do połączenia z oddziałami 33. Pułku Piechoty.

Około południa losy wojsk niemieckich w Zambrowie wydawały się przesądzone. Ataki wojsk polskich odpierał tylko jeden batalion nieprzyjaciela. Sytuacja zmieniła się, kiedy niemieckie siły zostały wzmocnione. Niestety 71. Pułk Piechoty nie zdobył Zambrowa.

W trakcie walk piechota polska poniosła olbrzymie straty: poległo około 400 polskich żołnierzy, a rannych zostało około 1200, głównie z 71. Pułku Piechoty. Było to około 60% zawodowych i 30-40% kadry szeregowej żołnierzy polskich. Duże zniszczenia w budynkach były również w samym Zambrowie.

W wyniku przewagi ogniowej nieprzyjaciela polskie oddziały musiały wycofać się na pozycję wyjściową.

Następnie podczas bitwy pod Andrzejewem całodobowe natarcie na nieprzyjaciela załamało się w ogniu broni maszynowej i artylerii. 18. Dywizja Piechoty została całkowicie rozbita, do niewoli dostało się ponad 5 tys. oficerów, podoficerów i żołnierzy, których zgrupowano na placu manewrowym koszar 71. Pułku Piechoty w Zambrowie. Jeńcom kazano leżeć. W koło leżących jeńców pilnowali uzbrojeni w karabiny maszynowe żołnierze niemieccy. Nocą doszło do masakry. Nie wiadomo dokładnie w jakich okolicznościach, na leżących jeńców wbiegły konie. Ci, którzy wstali próbując ratować się przed wystraszonymi końmi, byli rozstrzeliwani przez Niemców. Wiele osób zostało stratowanych przez konie. Nocna masakra bezbronnych jeńców w Zambrowie była jedną z największych zbrodni wojennych tej fazy II Wojny Światowej.