Reklama

Deportacje ludności polskiej na Syberię były tematem drugiego spotkania Koła historycznego Gminy Zambrów [FOTO]

Portal zambrow.org

13/02/2025 11:17

RIH Historia, Deportacje ludności polskiej Syberię były tematem drugiego spotkania Koła historycznego Gminy Zambrów [FOTO] - zdjęcie, fotografia

Pracownik Oddziału Biura Edukacji Narodowej Instytutu Pamięci Narodowej w Białymstoku Teresa Mlejnek-Dylewska opowiedziała o deportacjach, nieludzkich warunkach transportu, życia i katorżniczej pracy Polaków wywiezionych na Syberię w latach 1940-1941.

Wczorajsze spotkanie Koła historycznego Gminy Zambrów było poświęcone 85. rocznicy pierwszej masowej deportacji obywateli polskich w głąb Związku Sowieckiego. Wykład pt. „Deportacje ludności polskiej na Syberię w latach 1940-1941” przeprowadziła Teresa Mlejnek-Dylewska - pracownik Oddziału Biura Edukacji Narodowej Instytutu Pamięci Narodowej w Białymstoku.

Pierwsza masowa deportacja Polaków na Sybir, przeprowadzona przez sowieckie NKWD, rozpoczęła się 10 lutego 1940 roku. Wywózka odbyła się w warunkach, które dla wielu okazały się wyrokiem śmierci. Temperatura dochodziła do minus 40 stopni. Na spakowanie się wywożonym enkawudziści dawali od kilkunastu do kilkudziesięciu minut, a czasem nie pozwalali niczego zabrać. W głąb Związku Sowieckiego wywieziono około 140 tys. obywateli polskich. Wielu umarło już w drodze, tysiące nie wróciły do kraju. Cztery masowe deportacje Polaków w latach 1940-1941 były zaplanowane i systematycznie przeprowadzone tak, aby usunąć z dawnych terenów wschodnich II Rzeczpospolitej wszystkich ludzi uznanych za "niebezpiecznych" dla Sowietów. Wśród deportowanych były głównie rodziny wojskowych, urzędników, pracowników służby leśnej i kolei ze wschodnich obszarów przedwojennej Polski. Celem wywózek była eksterminacja elit oraz świadomej narodowo polskiej ludności, która mogłaby stawić opór władzy. "Dobrowolne przesiedlenia", jak je nazywano, służyły rozbiciu struktury społecznej, dostarczając jednocześnie siły roboczej totalitarnemu imperium. [IPN]

Podczas wczorajszego wykładu zebrani w bibliotece Centrum Kultury Gminy Zambrów mieli okazję wysłuchać, jak wyglądał kontekst historyczny poprzedzający wywózki na Syberię. Prelegentka opowiedziała o czterech kolejnych deportacjach, nieludzkich warunkach transportu, życia i katorżniczej pracy. Ponadto przedstawiła dalsze losy Sybiraków, w tym m.in. tych, którzy przeszli „szlak nadziei” z generałem Andersem, aż do bitwy pod Monte Casino, a także tych, którzy wrócili bezpośrednio do Polski. Doskonałym uzupełnieniem referatu były wyświetlane zdjęcia.

Na spotkaniu obecny był Pan Roman Kalista, Prezes Koła Sybiraków w Zambrowie, który ubogacił wydarzenie, dzieląc się swoją wiedzą i wspomnieniami. Wiele pytań i własnych refleksji mieli także przybyli na spotkanie członkowie rodzin, których rodzice bądź dziadkowie doświadczyli deportacji.

Spotkanie zostało zorganizowane przez Centrum Kultury Gminy Zambrów, Związek Szlachty Polskiej Oddział w Zambrowie oraz Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Białymstoku.

Koło historyczne Gminy Zambrów powstało w tym roku, a jego celem jest podejmowanie ważnych tematów z historii regionu. Spotkania mają charakter cykliczny i otwarty dla wszystkich zainteresowanych historią.