Wielka Sobota

Dziś Wielka Sobota, przez niektórych nazywana „przedświęciem” Wielkanocy. Wielka Sobota jest dniem błogosławieństw przeznaczonym na święcenie wody, ognia, cierni i pokarmów wielkanocnych. Wierni w tym dniu mogą zaczerpnąć i zabrać do domu wodę święconą, którą w wielkich kadziach wystawia się dla nich w kościołach. Wielka Sobota jest czasem żałoby po ukrzyżowanym Jezusie Chrystusie. W Wielką Sobotę, tak samo jak w Wielki Piątek, nie odprawia się Mszy Świętej. Dla wiernych Wielka Sobota jest okazją do skorzystania z Sakramentu Pokuty.

Od wieków Wielka Sobota jest dniem przeznaczonym na święcenie pokarmów. W przeszłości święciło się wszystkie potrawy przygotowane na wielkanocne śniadanie. Święcono jaja, mięsa oraz ciasta, ustawione na wielkim, pięknie nakrytym stole, przy którym zbierali się wszyscy domownicy. Dawniej mieszkańcy wsi jadło do poświęcenia nieśli do najbogatszych sąsiadów, mających w swych domach obszerne świetlice, albo ustawiali je na placykach wiejskich, pod krzyżami i kapliczkami przydrożnymi i tam czekali na przybycie księdza i na świecenie.

Zwyczaj święcenia jadła w kościele pojawił się nieco później. Ludzie ze wsi, podobnie jak ich dziadkowie, do święcenia nieśli prawie wszystko co mieli przygotowane na święta: jaja, głowiznę, słoninę i kiełbasy, chleby i kołacze, osełki masła, kulki uformowane z utartego chrzanu i oczywiście sól. Wszystko to układano w wielkich koszach wysłanych serwetami, lub czystym, białym płótnem.

Obecnie, zarówno w miastach, jak i na wsi zanosi się do kościoła jedynie małe koszyczki z jajkiem, kawałkiem chlebem i solą, którymi dzielić się będziemy i spożywać przed rozpoczęciem śniadania wielkanocnego. W koszyczku powinien znaleźć się również baranek – symbol Chrystusa zmartwychwstałego. Jest to praktyka powszechna niemal w całej Polsce. Wyjątek stanowiły niegdyś niektóre wsie na Pomorzu, gdzie zwyczaj święcenia jadła nie występował oraz na Śląsku, gdzie nie dzielono się jajkiem przed śniadaniem wielkanocnym.

Po wszystkich tych ceremoniach kościelnych i ostatnich domowych przygotowaniach, wieczór wielkosobotni - tak jak i w przeszłości - jest już początkiem święta Zmartwychwstania i zgodnie z tradycją winien być wytchnieniem po trwającej wiele dni krzątaninie. Dzisiejsze popołudnie powinno upływać w spokoju, w lśniących świąteczną czystością domach.