Reklama

Trwają prace nad upamiętnieniem 1500 Żydów zamordowanych i pochowanych w masowych grobach nieopodal Szumowa [FOTO]

Portal zambrow.org

20/08/2021 12:12

W pierwszej kolejności wymordowano niemal całe społeczności żydowskie z Szumowa oraz okolicznych miejscowości, m.in. z Kosewa, Lubotynia, Andrzejewa, Zarąb Kościelnych. W sierpniu 1941 r. zgromadzono ok. 700 osób na podwórzu plebanii w Szumowie, skąd wśród bicia i wrzasków załadowano ich na samochody ciężarowe i powieziono do lasu. Na groby wykorzystano głębokie doły, w których stacjonujące tam do czerwca 1941 r. oddziały Armii Czerwonej planowały budowę bunkrów. Przed rozpoczęciem wojny niemiecko-radzieckiej zdążono jedynie wybetonować ich dno. Naocznymi świadkami tych strasznych wydarzeń byli mieszkańcy Szumowa, zagonieni do zakopywania trupów.

[Fundacja Zapomniane]

W lesie Rząśnik na terenie gminy Szumowo znajdują się dwa masowe groby ludności żydowskiej z Szumowa i okolicznych miejscowości, m.in. Zambrowa, Paproci, Andrzejewa, Kosewa, Lubotynia, Prosienicy i Zarąb Kościelnych. Liczbę zamordowanych tu i pochowanych żydowskich kobiet, mężczyzn i dzieci szacuje się na ok. 1500 osób.

Według judaizmu oznaczenie miejsca czyjegoś pochówku to najwyższa forma dobroci...

Do tej pory na jednej z dwóch lokalizacji znajdował się pomnik postawiony przed kilkoma dekadami, któremu towarzyszyła płyta betonowa z napisem "Chwała poległym w XXX rocznicę zwycięstwa 1945-1975 społeczeństwo powiatu Zambrowskiego”. Jak widać inskrypcja nie jest adekwatna do charakteru wydarzeń, które miały tam miejsce, a sam pomnik wymaga odświeżenia, aby oddać sprawiedliwość ofiarom i umieścić w tym miejscu informacje o tym, co tam zaszło. Upamiętnieniem tych miejsc zajęła się Fundacja Zapomniane.

– „Według judaizmu oznaczenie miejsca czyjegoś pochówku to najwyższa forma dobroci. Należy się to 1500 polskim Żydom pogrzebanym w lesie Rząśnik koło Szumowa, którzy jak dotąd nie doczekali się macewy. Dokładnie 80 lat temu, w sierpniu 1941 roku te osoby - żydowscy mężczyżni, kobiety i dzieci z okolicznych miejscowości - zostały zamordowane przez żandarmów niemieckich. Teraz chcemy zabezpieczyć ich miejsca spoczynku i przypomnieć o tym strasznym wydarzeniu” – informują członkowie Fundacji Zapomniane.

Obecnie w lesie Rząśnik trwają prace renowacyjne. Stary pomnik zyskuje nowe życie - będzie uzupełniony o brakujące w tym miejscu symbole, otrzyma nową inskrypcję i nowe płyty. Niezwykle ważnym elementem projektu jest wyraźne oznakowanie terenu masowych grobów. Fundacji, w porozumieniu z lokalnym Nadleśnictwem, a także współpracującymi z nimi ekspertami, udało się wypracować takie rozwiązanie, które wyróżni teren pochówków, zabezpieczy je i będzie stanowić rodzaj roślinnego pomnika.

Projekt otrzymał poparcie Naczelnego Rabina Polski Michaela Schudricha, specjalistów od prawa żydowskiego, a także lokalnego Nadleśnictwa. W projekt zaangażowana jest także Gmina Szumowo, której wójt od lat starał się o upamiętnienie tego miejsca i która przygotuje ścieżkę edukacyjną prowadzącą do grobów.

Dołóż swój kamyk!

W tradycji żydowskiej na grobach, zamiast kwiatów czy zniczy, jest zwyczaj kładzenia małych kamyków. Taki kamyk może dołożyć już dziś każdy z nas.

Fundacja Zapomniane dostała wprawdzie dofinansowanie na realizację tego projektu od MKDNiS w kwocie 68 tys. zł, jednak koszty zaplanowanych prac są o wiele większe. Fundacja potrzebuje jeszcze 100 tys. zł.

- „Aby zrealizować to upamiętnienie w takiej formie, jakiej byśmy chcieli, potrzebujemy 168 000 zł. Nasza fundacja działa w trybie projektowym, pozyskując na działania projektowe środki z programów grantowych, stanęliśmy więc przed wyzwaniem zdobycia 100 000 zł, żeby zrealizować ten wspaniały projekt. Te środki pozwolą nam na pokrycie kosztów: projektu nowego upamiętnienia (10 000 zł), zakupu dwóch kamieni (duże granity o wymiarach około 2 m x 3 m) do obu lokalizacji (70 000 zł), wykonania prac rzeźbiarskich i elementów architektonicznych (50 669 zł), opłacenia pracy geotechnika (3 000 zł) oraz konstruktora (3 500 zł), a także projektu zieleni, zakup roślinności, jej transport oraz nasadzenia (11 000 zł) oraz transportu i organizacji uroczystości upamiętniającej. Ogromnie liczymy na Wasze wsparcie. Każda, nawet niewielka kwota jest ważna i przybliża nas do realizacji tego przedsięwzięcia” – zaznaczają członkowie Fundacji Zapomniane.

Każdy może wesprzeć zbiórkę, chociażby drobną kwotą: https://zrzutka.pl/z/n3fa4y

- „W imieniu każdej osoby, która wesprze to przedsięwzięcie, umieścimy na tym grobie kamień” – zapewnia Fundacja, której udało się ustalić nazwiska niektórych ofiar.

Wśród pochowanych w lesie Rząśnik na terenie gminy Szumowo osób znaleźli się m.in.: